به نقل از «مشرق»

چرا ایران سیاست «نگاه به شرق» را در پیش گرفت؟

تاریخ انتشار: ۲۷ اسفند ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۷۳۵۳۶۴۹

دولت‌های مختلف در جمهوری اسلامی ایران سعی خود را در بهبود روابط با غرب داشته‌اند. اما با همه تلاش‌های صورت گرفته هیچ منفعت قابل توجهی از این روابط، عاید ایران نشده است.

به گزارش مشرق، جمهوری اسلامی ایران قریب به سه دهه پرونده توافق با غرب را در کنار سایر پرونده‌های سیاست خارجی در دستور کار خود داشته و تمام تلاش خود را برای این امر به کار گرفته است؛ اما غرب بویژه امریکا در بازه‌های زمانی مختلف با خلف وعده یا عهدشکنی، سعی کرده جمهوری اسلامی را در تنگنا نگه دارد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

لذا این رویکرد استراتژیک حاکمیت می‌تواند متأثر از عدم کسب منافع از غرب باشد. با توجه به سیاست خارجی اعلامی از سوی دولت برآمده از جناح اصولگرا که اولویت خود را گسترش روابط با شرق می‌داند و همچنین حرکت شتابان جمهوری اسلامی ایران در گسترش روابط راهبردی بویژه نظامی، اقتصادی و فرهنگی با شرق بویژه روسیه همواره شاهدیم که برخی کارشناسان و فعالان سیاسی متمایل به غرب، حاکمیت جمهوری اسلامی ایران را در مظان اتهام کج روی و اشتباه در اولویت‌سنجی سیاست خارجی قرار می‌دهند؛ به همین خاطر جا دارد به دلایل مهم این رویکرد استراتژیک در سیاست خارجی جهموری اسلامی ایران بپردازیم.

جمهوری اسلامی ایران پس از جنگ هشت ساله عراق و از آغاز دهه ۷۰ سعی بر کنار گذاشتن دوران پرنوسان دهه شصت داشته تا بتواند نظم اجتماعی خود را آن طور که شایسته است، بنا نهد. لذا در حوزه سیاست خارجی با وجود همراهی کشورهای غربی با عراق در جنگ هشت ساله، سعی بر بازسازی روابط داشت تا بتواند با گسترش حوزه سیاست خارجی، منافع ملی را به پیش ببرد.

دولت سازندگی تلاش کرد تا ضمن بازسازی خرابی‌های گسترده ناشی از جنگ، روابط خارجی ایران را نیز ساماندهی کند. در این چهارچوب، گفت‌وگوهای انتقادی با اروپا آغاز شد که با رخداد میکونوس، گفت‌وگوهای مذکور متوقف گردید و تمامی کشورهای عضو اتحادیه اروپا با اتخاذ سیاستی واحد در قبال جمهوری اسلامی ایران، سفرای خود را از این کشور فراخواندند.

با برگزاری هفتمین دوره انتخابات ریاست جمهوری در دوم خرداد ۱۳۷۶، سیدمحمد خاتمی به ریاست جمهوری اسلامی ایران برگزیده شد. با روی کار آمدن دولت اصلاحات و تفاوت معنادار گفتمان دولت مذکور در عرصه‌های داخلی و بین‌المللی نسبت به گذشته و اتخاذ سیاست‌ها و راهبردهایی جدید نظیر سیاست تنش‌زدایی و اعتمادسازی، ائتلاف برای صلح و گفت‌وگوی تمدن‌ها، موجبات بهبود روابط خارجی ایران از جمله با اتحادیه‌ اروپا و امریکا فراهم شد؛ تا جایی که در حمله ایالات متحده به افغانستان و عراق، هماهنگی نظامی امنیتی بین جمهوری اسلامی ایران و غرب صورت گرفته اما در نهایت این رئیس جمهور ایالات متحده بود که جمهوری اسلامی ایران را به نام محور شرارت خواند و در مذاکرات هسته‌ای نیز با وجود تعهدات جمهوری اسلامی ایران برای اعتمادسازی، دستاورد چندانی از روابط با غرب حاصل نشد.

در دوره ریاست جمهوری احمدی نژاد، اگرچه بنا بر سیاست همسایگی و گسترش روابط با کشورهای منطقه بود، اما از سوی ایران بن بستی برای مذاکره با غرب وجود نداشت؛ با وجود این رویکردهای خصمانه غرب و سیاست های استکباری آن مانع از پررنگ شدن روندهای مذاکرات با ایران شد.

در دولت اعتدال نیز با شعار سیاست خارجی تنش‌زدا و برقراری روابط حسنه با غرب بویژه امریکا، مذاکرات برجام با تیمی جدید آغاز به کار نمود و پس از مذاکرات طولانی مدت و فرسایشی، سرانجام توافقنامه برجام با همه انتقادات و حمایت‌های داخلی و خارجی امضا شد که بنا شد در ازای انجام تعهدات هسته‌ای از سوی ایران، غرب بویژه امریکا تحریم‌های ظالمانه خود را کاهش و همکاری‌های اقتصادی بویژه با اتحادیه اروپا و چین و روسیه آغاز گردد. اما شاهد بودیم که در دولت اوباما تعهدات طرف غربی انجام نشد و همواره با بهانه‌های واهی از جمله عدم عضویت ایران در FATF و... سعی بر عدم انجام تعهدات خود داشتند.

سرانجام با حضور جمهوری‌خواهان بر سر کار، دولت ترامپ خروج امریکا از برجام را اعلام کرد و عملاً این تصور که دولت وقت ایران توانسته کانال‌های کوچکی از گشایش‌های اقتصادی را باز کند، بر باد رفت و آنچه مذاکرات برجام خوانده می‌شد، در عمل به حاشیه کشیده شد. اتحادیه اروپا نیز به دلیل ترس از تحریم‌های دولت ترامپ عملاً تنها به حمایت‌های لفظی و پراکنده بسنده نمود و هیچ اقدام تأثیرگذاری در راستای رفع تحریم‌ها و یا گشایش اقتصادی انجام نداد؛ تا حدی که دولت اعتدال که تمایل بسیاری به برقراری روابط با غرب داشت نیز کاهش تعهدات هسته‌ای را آغاز کرد.

با یک بررسی ساده در تاریخ سه دهه گذشته می‌توان مشاهده کرد که همواره دولت‌های مختلف در جمهوری اسلامی ایران با وجود تفاوت دیدگاه‌ها و رویکردها و با وجود پایگاه‌های اجتماعی متنوع، سعی خود را در بهبود روابط با غرب داشته‌اند؛ اما با همه تلاش‌های صورت گرفته و قدم‌های برداشته شده از سوی ایران در راستای اعتمادسازی، بدعهدی غرب بویژه امریکا همواره در مسیری صورت گرفته تا هیچ منفعت قابل توجهی از این روابط، عاید ایران نشود. لذا شاید بتوان گفت که یکی از دلایل رویکرد استراتژیک نگاه به شرق ایران، همین اتفاقات بوده است. گسترش همکاری با روسیه و چین و طراحی مناسبات روابط خارجی بر مبنای فاصله گرفتن از کشورهای غربی را هم باید در همین راستا دانست؛ بخصوص اینکه کشورهای همکار ایران خود کم و بیش تحت تحریم‌های شدید امریکا و اتحادیه اروپا بوده‌اند.

اتحاد استراتژیک شکل گرفته میان این کشورها در این شرایط و توسعه شتابان روابط خارجی جمهوری اسلامی بویژه در ماه‌های اخیر قطعاً متأثر از عملکرد منفی غرب، بویژه امریکا و و بدعهدی‌های آنهاست. به نظر می‌رسد که اکنون غرب و ایالات متحده در عمل به این باور رسیده‌اند که جمهوری اسلامی ایران مانند برخی کشورهای دیگر قابل بازی دادن نیست و ایران که ذاتاً یک قدرت منطقه‌ای مستقل از ابرقدرت‌هاست تن به هیچگونه مسیری که عایدی آن بردگی، استثمار و یا چیزهایی شبیه به این باشد، نخواهد داد.

با حضور جمهوری‌خواهان بر سر کار، دولت ترامپ خروج امریکا از برجام را اعلام کرد و عملاً این تصور که دولت وقت ایران توانسته کانال‌های کوچکی از گشایش‌های اقتصادی را باز کند، بر باد رفت و آنچه مذاکرات برجام خوانده می‌شد، در عمل به حاشیه کشیده شد. اتحادیه اروپا نیز به دلیل ترس از تحریم‌های دولت ترامپ عملاً تنها به حمایت‌های لفظی و پراکنده بسنده نمود و هیچ اقدام تأثیرگذاری در راستای رفع تحریم‌ها و یا گشایش اقتصادی انجام نداد؛ تا حدی که دولت اعتدال که تمایل بسیاری به برقراری روابط با غرب داشت نیز کاهش تعهدات هسته‌ای را آغاز کرد.

منبع: روزنامه ایران

منبع: مشرق

کلیدواژه: قیمت دونالد ترامپ ایالات متحده آمریکا برجام روزنامه ایران توافق ایران و عربستان امریکا دولت اصلاحات سید محمد خاتمی دولت ترامپ چین جمهوری اسلامی اتحادیه اروپا مذاکرات هسته ای دولت سازندگی روسیه جمهوری اسلامی ایران آمریکا ایران خودرو قیمت های روز در یک نگاه حوادث سلامت جمهوری اسلامی ایران غرب بویژه امریکا اتحادیه اروپا روابط با غرب سیاست خارجی روابط خارجی دولت ترامپ تحریم ها هسته ای

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mashreghnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مشرق» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۳۵۳۶۴۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

عیادت سرکنسول ایران در فرانکفورت از رئیس اسبق فدراسیون کشتی

سرکنسول جمهوری اسلامی ایران در فرانکفورت از رئیس اسبق فدراسیون کشتی که به دلیل بیماری در یکی از بیمارستان‌های این شهر بستری است، عیادت کرد

به گزارش ایسنا، «منصور آیرم» سرکنسول جمهوری اسلامی ایران در فرانکفورت به همراه اعضا این سرکنسولگری روز جمعه از «سید ابوالحسن میرواحدی» از پیشکسوتان ورزش و رئیس اسبق فدراسیون کشتی که به دلیل بیماری در یکی از بیمارستان‌های شهر فرانکفورت بستری و تحت مراقبت‌های ویژه قرار دارد، عیادت کرد.

سرکنسول ایران در فرانکفورت در این عیادت، ضمن ابلاغ سلام و الحوالپرسی وزیر امور خارجه و جامعه ورزشی کشورمان به این قهرمان کشتی ایران که در دهه ۶۰ ریاست و دبیری فدراسیون کشتی را عهده دار و نایب پهلوانی و نایب قهرمانی کشتی آزاد کشور را در کارنامه خود دارد، در جریان آخرین وضعیت پزشکی و درمانی او قرار گرفت و برای وی شفای عاجل مسئلت کرد.

انتهای پیام